Δύο είναι οι λόγοι που γέμισαν οι πλατείες με πολίτες:
α) Η κατάρρευση της υπόσχεσης για «ευημερία & ανάπτυξη».
Δηλαδή ο αποκλεισμός των περισσότερων από εμάς από την συμμετοχή σε αυτό που λέγεται «καπιταλιστικός παράδεισος». Αυτός ο αποκλεισμός στη πρόσβαση του πλούτου, μας επιβάλει συνθήκες διαβίωσης άλλων αιώνων ή άλλων ηπείρων, και δεν είναι τόσο ένα αποτέλεσμα που προέκυψε από το μνημόνιο και μόνο. Το άνοιγμα της «κοινωνικής ψαλίδας» μεταξύ της οικονομικής ολιγαρχίας και των υπολοίπων απαντά στις ανάγκες του διεθνούς οικονομισμού, – έχει δρομολογηθεί εδώ και δεκαετίες, – και απλώνεται σε ολόκληρο τον γεωγραφικό χάρτη της Ευρώπης. Την ένταξη της χώρας στην ΕΕ μεσολάβησε μια δεκαετία όπου το πλαστό χρήμα ( δανεισμός – χρηματιστήριο ) ανέβαλε προσωρινά τη διαδικασία αυτής της όξυνσης των οικονομικών αντιθέσεων. Η αναβολή αυτή είχε ως μόνο αποτέλεσμα η επαναφορά αυτών των αντιθέσεων να γίνει σε υπερθετικό βαθμό έντασης, βίας και σοκ.
Οι περισσότεροι/ες που είμαστε στις πλατείες αναπολούμε κάτι που έχει απέλθει ανεπιστρεπτί. Το κράτος πρόνοιας πέθανε, και μαζί του πέθανε και ένας ολόκληρος τρόπος ζωής. Μέσα στα συντρίμμια αυτού του παλιού κόσμου έχουν θαφτεί μαζί και όλες οι παραστάσεις και ιδεολογίες του παρελθόντος είτε «δεξιές» είναι αυτές, είτε «αριστερές». Τις πλατείες σήμερα δεν τις γεμίζουν ούτε τα εθνικιστικά εμβατήρια ούτε οι συνδικαλιστικές κορώνες. Από την Τυνησία μέχρι το Σύνταγμα μια νέα ταυτότητα αναδύεται, αυτή του ανώνυμου πλήθους, χωρίς θρησκευτικούς, κομματικούς ή ιδεολογικούς διαχωρισμούς. Στη παρούσα ιστορική φάση το δημοκρατικό πλήθος μέσα από τον θρυμματισμένο κόσμο που βρίσκεται έχει να κάνει μια, χωρίς να του δίνεται δικαίωμα δεύτερης ευκαιρίας, επιλογή.
Είτε αυτή του αλληλοσπαραγμού – Είτε αυτή της δημιουργίας.
Το αίτημα να φύγει το μνημόνιο είναι αίτημα σημαντικό αφού αφορά ζητήματα χειροπιαστά αλλά δεν αρκεί. Αποτελεί μια «μυωπική» ματιά της πραγματικότητας. Δεν είναι το αίτημα που απαντάει την ουσία του προβλήματος.
β) Η αγανάκτηση για την έλλειψη δημοκρατίας.
Στις πλατείες συναντηθήκαμε με το σύνθημα «Πραγματική Δημοκρατία Τώρα!». Αυτό αποτελεί αίτημα και πρόταγμα μαζί. Δεν είναι ένα κούφιο σλόγκαν. Η δημιουργία όλο και περισσότερο συγκεντρωτικών εξουσιών τύπου ΕΕ σηματοδότησαν μια εποχή όπου το έθνος κράτος χάνει την αρχική του σημασία και η εξουσία γίνεται όλο και πιο απόμακρη για τους πολίτες σε όλο και πιο δυσπρόσιτα για αυτούς μονοπάτια, καθώς οι αποφάσεις που αφορούν τις ζωές μας δεν παίρνονται ούτε καν στα εθνικά κοινοβούλια πια αλλά μέσα στα γραφεία τραπεζικών συγκροτημάτων και τους διαδρόμους των πολυεθνικών. Οι κυβερνήσεις λαών μετατρέπονται σε κυβερνητικές εταιρίες και οι λαοί αλλάζουν ιδιότητα από πολίτες σε καταναλωτές ή φορολογούμενους ανάλογα με την οικονομική τους θέση. Στο εντωμεταξύ η δημοκρατία πάει περίπατο και η μοναδική εξουσία που έχουμε την δυνατότητα να ασκούμε είναι να ψηφίζουμε κάθε βράδυ στο reality show το «νούμερο» της αρεσκείας μας.
Στις πλατείες οι κατακερματισμένες υποκειμενικότητες έχουμε συγκροτήσει ένα συλλογικό εγώ που λέει: «Αγανακτώ με αυτή την κατάσταση και αναλαμβάνω εγώ τώρα την πρωτοβουλία των αποφάσεων για όσα με αφορούν». Από την στιγμή που αυτή η αγανάκτηση εκφράστηκε συλλογικά ο δρόμος για την άμεση δημοκρατία έχει ήδη αρχίσει να διαφαίνεται. Με την παρουσία μας στις δεκάδες πλατείες και τις εκατοντάδες συνελεύσεις έχουμε ήδη ξεκινήσει αυτή την διαδικασία. Ο διάλογος. Το βίωμα. Ο χωροχρόνος που έχουμε απελευθερώσει, έχει αφήσει ανεξίτηλο το αποτύπωμα του στην ιστορία, στην χώρα μας αλλά και σε όλη την Ευρώπη.
Αυτό που διακυβεύεται σήμερα δεν είναι ασφαλώς η κυβέρνηση Πασοκ, ούτε ακόμα το ίδιο το μνημόνιο. Για το κυρίαρχο καθεστώς αυτά αποτελούν αναλώσιμες επιλογές. Είτε πέσει η κυβέρνηση θα έρθει μια άλλη, λιγότερο ή περισσότερο, μπλε ή πράσινη, και είτε διώξουμε την Τρόικα οι πολιτικές των οικονομικών ολιγαρχιών θα συνεχιστούν με άγριο ή πιο ήπιο τρόπο. Η κίνηση μας λοιπόν θα πρέπει να αποσκοπεί στην ριζική αλλαγή του πολιτειακού και οικονομικού καθεστώτος και να ξεκινά πρώτα και κύρια από την ίδια την στάση μας ως πολίτες. Η κοινωνική αλλαγή προϋποθέτει τι συνείδηση έχουμε. Αν η συνείδηση μας εξακολουθεί και αναπολεί τον παλιό τρόπο ζωής του «αριστερού προφίλ με την δεξιά τσέπη» είμαστε καταδικασμένοι να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη με το παρελθόν. Αν όμως επαναπροσδιορίσουμε το πώς ζούμε, πώς συγκατοικούμε, πως εργαζόμαστε και για τι, πως αξιολογούμε τον άνθρωπο, πως αντιλαμβανόμαστε την πόλη και την πολιτική τότε θα μπορούμε να αρχίσουμε να ελπίζουμε ξανά.
Η δύναμη μας είναι η απλότητα μας. Και επειδή τα απλά πράγματα είναι πολύ δύσκολο να τα αντιληφτούμε, προτιμούμε να χανόμαστε στην μετάφραση των μεγάλων λόγων και στόχων. Αυτή είναι και μια ερμηνεία του φαινομένου της «Βαβυλωνίας» που επικρατεί τις περισσότερες φορές στις συνελεύσεις. Ο άλλος λόγος είναι αυτός που περιέγραψε πολύ εύστοχα ένας χτεσινός ομιλητής. Όπως σε ένα αφυδατωμένο οργανισμό δεν του δίνεις απότομα μια λίμνη νερό να πιεί, παρά του βρέχεις τα χείλη σιγά σιγά, έτσι και σε εμάς η δημοκρατία θα πρέπει να έχει αργά και σταθερά βήματα αλλιώς κινδυνεύουμε να «πνιγούμε» στην υπερβολή. Όσο πιο μικρά τόσο πιο σίγουρα και δυνατά θα είναι. Ο ατέρμονος ακτιβισμός, τα υπερεπαναστατικά συνθήματα, οι βερμπαλιστικοί λόγοι μόνο κακό έχουν να προσφέρουν.
Από ένα like που κλικάραμε στον υπολογιστή μας κατακλύσαμε κατά εκατοντάδες χιλιάδες τις πλατείες τις χώρας και σχεδόν ταυτόχρονα κατά δεκάδες χιλιάδες αναδείξαμε τον δημόσιο διάλογο και την αυτοδιαχείριση του δημόσιου χώρου. Όλα αυτά που κάνουμε αυτές τις εβδομάδες, αυθόρμητα και αυτόοργανωμένα δεν θα μπορούσε να τα κάνει κανένα κόμμα, κανένας μηχανισμός – κρατικού, στρατιωτικού, εκκλησιαστικού ή και εταιρικού τύπου. Η δύναμη του αφυπνισμένου πλήθους είναι ικανή για τους μεγαλύτερους άθλους. Χωρίς καθοδήγηση, χωρίς κάθετο συντονισμό αλλά σχεδόν με μαγικό τρόπο ξεκινήσαμε ταυτόχρονα να παίρνουμε το λόγο στις πλατείες και μιλάμε, ακούμε, γεμίζουμε το δημόσιο χώρο ειρηνικά.
Το επόμενο μας βήμα πρέπει να είναι επίσης μικρό. Όσο γίνεται όμως πιο συνειδητό.
Το καθεστώς δεν φοβάται την οργή μας. Αυτή μπορεί και να την εκτρέψει σε αλληλοσπαραγμό ή να την διαχειριστεί όπως θέλει. Αυτό όμως που τα κυβερνητικά επιτελεία σε όλη την Ευρώπη δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν είναι το αποφασισμένο πλήθος.
Αν σήμερα έχουν σαστίσει με την μέχρι τώρα στάση μας, θα τρέμουν πραγματικά αν καταφέρουμε να εμβαθύνουμε την ποιότητα της άμεσης δημοκρατίας. Μέχρι τώρα αυτό το κάνουμε μόνο τοπικά η κάθε πλατεία χωριστά. Η υιοθέτηση της διακήρυξης της πλατείας συντάγματος είναι μια πολύ σημαντική παρακαταθήκη. Πρέπει να περάσουμε από τις συνελεύσεις των πλατειών και στην συνέλευση των συνελεύσεων – στην «εθνοσυνέλευση» αν θέλετε αλλιώς να το πούμε. Ας στείλουμε ένα κάλεσμα σε όλες τις πλατείες να υιοθετήσουμε 3 κοινά πράγματα.
– Δημοψήφισμα για να καταργηθεί το μνημόνιο.
– Άρνηση χρέους.
– Άμεση δημοκρατία τώρα!
Αυτό ας γίνει από κοινού σε μια εθνοσυνέλευση που θα λάβει χώρα στην πλατεία συντάγματος.
Εκεί η κάθε πλατεία να αποστείλει 3- 4 κληρωτούς εντολοδόχους για να εκπροσωπηθεί σε ένα σώμα αποτελούμενο από όλες τις πόλεις και τις πλατείες της Ελλάδας. Αυτή η εθνοσυνέλευση θα μπορεί με τον πιο υπεύθυνο και δημοκρατικό τρόπο να καλέσει τον ελληνικό λαό, και κάθε μετανάστη που αγαπά αυτό τον τόπο, σε Πολιτική Απεργία.
Αν καταφέρουμε και επιδείξουμε αντοχή στις διαφωνίες μας, θέληση στην ενότητα, και δημιουργήσουμε αυτή την δομή οριζόντιας αμεσοδημοκρατικής εθνοσυνέλευσης, θα είναι μια κίνηση που θα προκαλέσει τριγμούς εκ βάθρων στο πολιτικό σύστημα. Τότε η φωνή μας θα ακουστεί όχι μόνο σε όλη την Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Γεωργιλάς Αθανάσιος